Belgische bieren zijn één van de meest diverse ter wereld. De oorsprong van het brouwen van Belgisch bier gaat terug tot voor de middeleeuwen.
De Belgische “Wet Vandervelde” van 1919, die de verkoop van sterke drank in bars verbood en zo een vraag creëerde naar bier met een hoger alcoholgehalte, had een beslissende invloed op de verdere ontwikkeling van het ras. Pas in 1983 werd de Wet-Vandervelde ingetrokken.
Het bijzondere belang van Belgisch bier wordt ook benadrukt door bierexperts zoals Michael Jackson. Hoewel de bierproductie in België nu wordt bepaald door ABInBev, de grootste brouwerijgroep ter wereld, en Heineken, zijn er ongeveer 280 andere brouwerijen in het land die ongeveer 500 zelfstandige bieren produceren. Naast speciale biersoorten en ambachtelijk brouwen, zijn er meer dan 1000 soorten Belgisch bier.
In november 2016 werd Belgisch bier toegevoegd aan de lijst van immaterieel cultureel erfgoed als UNESCO-werelderfgoed.
Biercultuur
De verscheidenheid aan Belgische bieren gaat hand in hand met een levendige biercultuur in duizenden bars, cafés genaamd, die een breed scala aan bieren aanbieden. Daar wordt elk bier geserveerd op zijn ‘ideale’ temperatuur, normaal gesproken 8–12 ° C binnen het temperatuurbereik van de kelder, en in een geschikt glas.
Bekende biercafés in België zijn bijvoorbeeld: “Biercircus”, “L’atelier”, “Moeder Lambic”, “Délirium Café” en “À la Mort Subite” in Brussel; “De Kulminator” en “Kats” in Antwerpen, “De Garre”, “Duvelorium” en “’t Brugs Beertje” in Brugge, “Het Hemelrijk” in Hasselt en “Het waterhuis aan de bierkant”, “Hopduvel” en “Trappistenhuis” ‘In Gent.
Soorten bier
Pilsner bier
Hoewel België internationaal vooral bekend staat om zijn unieke bieren van hoge gisting, is het de bekende ondergistende bleke Pilsener die bovenaan de consumptielijsten staat voor zowel de binnenlandse consumptie als de Belgische bierexport. Waarschijnlijk is het bekendste merk internationaal Stella Artois (van InBev), terwijl in België Jupiler (ook InBev) het populairst is, samen met Maes Pils en Haacht. Er zijn ook nicheproducten zoals Strubbe Super Pils (5% alcohol), La Quenast (5%) en Pick-up Pils (4,8%).
Bieren van hoge gisting
Sterk bier “Blondes”
Licht bier met een hoog alcoholpercentage van doorgaans> 8%. Duvel, Delirium tremens, Ciney Blonde en Brigand zijn rolmodellen voor dit ras.
Amber, Belgisch bier
Amberbieren zijn een modificatie van het Britse pale ale van hoge gisting en werden in de eerste helft van de twintigste eeuw ontwikkeld als aanpassing aan de Belgische smaak. Het resultaat was een amberkleurig bier met een licht karamelachtige smaak. De marktleider is Palm. Een bier bekend in Antwerpen wordt gemaakt door De Koninck en geserveerd in typische bolvormige glazen (genaamd ‘bollekes’). Andere bieren in deze categorie zijn Dikke Mathile, Twels Pilsner Speciaal en Vieux Temps.
Donkere bieren
Kwak, Ciney Brune, Hoegaarden Forbidden Fruit, Chimay Bleu, Rochefort 8
India Pale Ale (IPA) -type
Er zijn maar weinig Belgische bieren die zwaar gebrouwen en gehopt zijn, zoals English bitter of India Pale Ale. XX Bitters van Brouwerij De Ranke en Hommelbier van Brouwerij Popering behoren tot deze categorie. Soms valt ook het Trappisten Orval-bier in deze categorie.
Bière de Champagne / Bière Brut
Het zogenaamde champagnebier is een relatief nieuw type bier. De bieren rijpen lang op vat. Vervolgens worden ze gebotteld en opgeslagen volgens de Champenoise-methode. Voorbeelden zijn Malheur Bière Brut en DeuS. Dit bier wordt ook in toenemende mate in andere landen geproduceerd en als premiumbier is het vooral populair in luxe restaurants.
Oud Bruin
Een typisch Vlaams koperkleurig tot donker bier. Net als lambiek wordt het gemengd uit verschillende jaargangen. Goede voorbeelden van deze variëteit zijn Goudenband en Monk’s Flemish Sour Red Ale. Oud Bruin is ook een biernaam in Nederland, maar er zijn zoete bieren met weinig alcohol. Dit moet niet worden verward met de Vlaamse Oud Bruin.
Belgisch rood bier
Beroemd gemaakt door de brouwerij Rodenbach, die dit type meer dan een eeuw geleden ontwikkelde. De onderscheidende kenmerken van dit bier zijn een intensiever gedroogde mout, gisting met een mengsel van ‘gewone’ bovengist en een melkzuurbacteriecultuur (dezelfde soort waar ook yoghurt van gemaakt wordt) en rijping in eikenhouten vaten. Het resultaat is een bier met ca. 5% alcohol, een diep roodbruine kleur en een zure, fruitige en intense smaak.
Dubbel / Double
Bier van tweede gisting met fijne kruiden (Edingen, Grimbergen Dubbel).
Tripel/Triple
Licht of donker, zwaar gebrouwen met alcoholtolerante gisten, hoog alcoholgehalte en intense smaak (Sint-Iedesbald, Brugse Tripel).
Quadrupel
Donkere bieren met een zeer hoog alcoholpercentage, doorgaans 9–13%. Typische vertegenwoordigers van deze categorie zijn Bush ambrée, Rochefort 10, Westvleteren 12.
Witbier / Blanche
Een speciaal soort ongefilterd witbier dat vaak kruiden bevat zoals koriander en sinaasappelschil. Enkele klassieke voorbeelden zijn Binchoise Blanche, Hoegaarden, Brugse Witte en Steendonk.
Seizoensgebonden bier
Een licht bier dat maar kort heeft gerijpt en licht van kleur is. Het heeft een subtiele karamelsmaak en max. 6,5% alcohol per volume. Het wordt gemaakt in Wallonië in de regio Doornik.
Spontaan gistende bieren
Lambiek
Uniek in België en gedifferentieerd door hun zure smaak, zijn lambiek niet duidelijk van hoge of lage gisting, maar ontstaan door spontane gisting met behulp van wilde gisten van de Brusselse endemische stammen Brettanomyces bruxellensis of Brettanomyces lambicus. Er zijn verschillende soorten lambiek. Lambiek is in zijn meest natuurlijke vorm een bier dat ongeveer drie jaar in houten vaten wordt gegist en zelden wordt gebotteld en enkel verkrijgbaar is in de productieruimte (de Zennevallei) en in enkele cafés in en rond Brussel.
Geuze / Gueuze
Geuze, ook bekend als Brusselse champagne vanwege de gisting op fles, is een bruisend bier dat wordt geproduceerd door verschillende lambiek te mengen met een tweede gisting op fles.
Fruit Lambiek (Kriek)
Fruitige bieren worden gemaakt door aan Lambiek fruit of fruitconcentraat toe te voegen. De bekendste soort is kirk met een kersensmaak. Andere gebruikte vruchten zijn bijvoorbeeld framboos (Framboise of Frambozen), perzik (Pêche), zwarte bes (Cassis) of aardbei.
Faro
Faro is een oude biersoort die erg populair is in Brussel. Faro is roodachtig en is samengesteld uit verschillende lambieken. Bij het bottelen wordt Faro niet alleen toegevoegd aan kruiden zoals peper, sinaasappelschil en koriander, maar ook aan rotssuiker voor flesgisting. In de jaren twintig was Faro door geuze en pils bijna van de markt verdreven.
Faro wordt nu echter weer door veel brouwerijen geproduceerd.
Verdere classificaties
Abdijbier
Dit zijn bieren van hoge gisting die óf nog volgens eeuwenoude recepten in abdijbrouwerijen worden geproduceerd óf onder licentie worden geproduceerd door professionele brouwerijen. In dat laatste geval heeft de abdij geen invloed op het fabricageproces of op de marketingstrategie. Waarschijnlijk het bekendste internationale abdijbiermerk is Leffe van Anheuser-Busch InBev. Anderen zijn Grimbergen, Tripel Karmeliet, Maredsous, Watou, Saint-Feuillien, Floreffe en Val-Dieu.
Trappistenbieren
Bier van hoge gisting gebrouwen in een trappistenklooster. Om in deze categorie in aanmerking te komen, moet het hele productieproces binnen het klooster verlopen of onder toezicht staan van trappistenmonniken. Slechts acht kloosters, die allemaal in België, Nederland of Oostenrijk liggen, voldoen momenteel aan deze kwalificatie. Huidige trappisten zijn Achel, Chimay, La Trappe (Nederland), Orval, Rochefort, Engelszell Abbey (Oostenrijk), Westmalle en Westvleteren.